گناهان کبیره

1- شرک بالله
اولین گناه کبیره شرک بخدای تعالی است و به کبیره بودن آن، حضرت رسول و حضرت امیر المؤمنین و صادق و کاظم و رضا و جواد علیهم السلام تصریح فرموده اند بلکه از حضرت صادق(ع) آمده است که از هر گناه کبیره بزرگتر شرک بخداست. و دلیل بر اینکه بزرگترین گناهان کبیره است فرمایش پروردگار است که می فرماید: «خدا نمی آمرزد شرک آورده شده با او را اگر کسی مشرک از دنیا برود آمرزیده شدنی نیست، و غیر شرک را از هر که بخواهد می آمرزد.»  یعنی غیر از شرک قابل آمرزش است. و نیز می فرماید: «کسی که به خدا شرک آورد خدا بهشت را برا او حرام فرموده و جایگاهش دوزخ است و برای ستم کنندگان یاری کنندگانی نیست.»  چون کبیره بودن گناه شرک نزد هر مسلمانی بدیهی است ذکر سایر آیات شریفه و روایات وارده در بزرگی این گناه لزومی ندارد، چیزی که مهم است دانستن معنی شرکت و مراتب آن است.

2- یأس
دوم از گناهان کبیره ناامیدی از رحمت الهی است. «الیأس من روح الله» روح در لغت نسیمی را می گویند که انسان از آن لذت و راحتی می برد. چون سبب یأس از پروردگار عالم اعتقاد نداشتن بقدرت و کرم و رحمت بی پایان او است در قرآن مجید آنرا از صفات کفار قرار داده و می فرماید «ناامید از رحمت الهی نمی شود مگر کسی که کافر است.»
پس از شرک هیچ گناهی بزرگتر از یأس نیست زیرا هر گناهی که از شخصی سر می زند تا وقتی که مأیوس نباشد ممکن است در صدد توبه برآمده و با استغفار آمرزیده شود ولی شخص مأیوس آمرزیده شدنی نیست زیرا امیدی به آمرزش و مغفرت خدا ندارد تا توبه نماید. از این گذشته یأس سبب جرأت بر جمیع گناهان می گردد چون شخص می گوید من که معذب خواهم بود چرا خودم را از شهوت دنیا محروم نمایم؟

3- آدمکشی
سوم از گناهان کبیره کشتن کسی است که خدا و پیغمبر(ص) اذن در کشتن نداده اند. دلیل بر کبیره بودن آن، در روایاتی که از حضرت رسول و حضرت امیر و حضرات صادق و کاظم و رضا و جواد علیهم السلام وارد شده بکبیره بودن آن تصریح فرموده اند.
بعلاوه از گاناهانی است که خدایتعالی در قرآن مجید صریحا بر آن وعده عذاب داده از آن جمله می فرماید: «هر کسی مؤمنی را از روی عمد و قصد بکشد پاداشش دوزخ است، در حالی که در آن جاودان می باشد و خشم خدا بر او است و او را از رحمت خود دور ساخته و عذاب بزرگی را برایش آماده ساخته است.» 
انتهار هم قتل است: خداوند در سوره نساء آیه 33 می فرماید: خودتان را به ناحق نکشید یا اینکه نفس خود را نکشید و خود را برای بتان قربانی نکنید. یا اینکه در هنگام غضب خود را انتحار نکنید، بدرستی که خداوند بشما اهل ایمان مهربان است، و کسی که از روی تعدی و تجاوز بغیر و ستم بر خود قتل نفس نماید، زود باشد که او را در آتشی سخت در آوریم و این بر خدا سهل و آسان است.

4-دروغ
یکی از مبتلابه ترین گناهان، دروغ است که بکبیره بودنش تصریح شده، شیخ انصاری علیه الرحمة در کاسب محرمه می فرماید، دروغ گفتن حرام است بحکم قطعی بشری و جمیع ادیان آسمانی و در شرع مقدس اسلام حرمت آن به ادله اربعه: کتاب، اجماع، سنت و عقل ثابت است و کبیره بودنش از قرآن و احادیث استفاده می گردد.
دروغ از بزرگترین کبائر: رسول خدا(ص) فرمود: بزرگترین گناهان کبیره، شرک و عقوق والدین و قول باطل یعنی دروغ می باشد. 
لعن ملک و بودی گند: رسول خدا(ص) فرمود: مؤمن هر گاه بدون عذر دروغی بگوید هفتاد هزار ملک او را لعنت می کنند و بوی گندی از قلبش بیرون می آید که تا بعرش می رسد و خداوند بسبب این دروغ گناه هفتاد زنا که کمترین آن زنای با مادر است برای او می نویسد. 

قرآن مجید و دروغ:
در سوره نحل می فرماید: جز این نیست که می بافند دروغ را کسانی که ایمان نیاورده اند و تصدیق نکرده اند نشانه های خداوند را.  یعنی دروغگو ایمان به آیات خداوند ندارد. و از چند آیه قرآن استفاده می شود که دروغگو مستحق لعنت و سزاوار خشم پروردگار است. (سوره 24 آیه 7) آیات و اخبار وارده در بزرگی گناه دروغ و شدت عقوبت و مفاسد و زیانهای مترتبه بر آن زیاد که مرحوم حاجی نوری علیه الرحمه برای اختصار و آسانی حفظ آن چهل مورد را شماره کرده بدین قرار: (در کتاب به همه موارد پرداخته شده است. موارد اشاره شده در این مقاله 25)
1- دروغگو قابل رفاقت، اتهاد و برادری نیست. 2- دروغگو مروتش از همه خلق کمتر است. 3- دروغگو ایمان ندارد. 4- دروغ اثم و گناه است. 5- دروغگو ملعون است. 6- دروغگو تخم دشمنی و کینه را در دلها می کارد. 7- دروغ از شراب بدتر است. 8- بوی گند دروغ 9- خداوند دروغگو را لعنت می فرماید. 10- فرار ملک. 11- بوی گند دروغ تا به عرش می رسد. 12- ملائکه مقربین دروغگو را لعنت می کنند. 13- دروغ خراب کننده ایمان است. 14- دروغ قول زور است. 15- دروغگو رو سیاه است. 16- دروغ نشانه یک نفاق است. 17- دروغ زشت ترین مرضهای نفسانیه است. 18- دروغ انگشت پیچ شیطان است. 19- دروغ بدترین رباهاست. 20- دروغ دری از درهای نفاق است. 21- دروغگو از نماز شب محروم است. 22- دروغ بزرگترین خبائث است. 23- دروغ صاحبش را هلاک می کند. 24- خداوند دروغگو را هدایت نمی کند. 25- دروغ فسق است.

5- عقوق والدین
پنجمین از گناهان کبیره عقوق والدین است چنانچه حضرت رسول اکرم(ص) و حضرت امیر المومنین(ع) و حضرت صادق و حضرت رضا و حضرت جوال علیهم السلام در روایاتیکه در شماره کبائر از ایشان رسیده بکبیره بودنش تصریح فرموده اند بلکه از پیغمبر اکرم(ص) چنین رسیده است که از هر گناه کبیره بزرگتر شرک بخدا و عقوق والدین است و نیز از گناهانی است که در قرآن مجید و احدایث صحیحه بر آم وعده عذاب داده شده است.
در قرآن مجید از قول عیسی بن مریم حکایت می فرماید: «که خداوند مرا نیکوکار به مادرم قرار داد و مرا ستمکار و بد عاقبت قرار نداد بسبب ترک نیکی به مادرم»  و سبب اینکه ذکر پدر نکرده اینست که آن حضرت پدر نداشت و لذا قبل از این آیه در حکایت حضرت یحیی (ع) ذکر پدر و مادر هر دو شده است. 

عقوق والدین و اخبار: پیغمبر اکرم(ص) فرمود: کسیکه والدین خود را بیازارد مرا اذیت کرده و کسی که مرا بیازارد خدای را آزرده و آزار کننده خدا ملعون است.  و همچنین فرمود: عاق والدین هر عملی که می خواهد بجا آورد، هرگز داخل بهشت نخواهد شد.  و نیز پیغمبر اکرم(ص) فرمود: سه طایفه اند که در روز قیامت خداوند با ایشان سخن نمی فرماید و نظر رحمت به آنها نمی کند و ایشان را پاک نکرده و از برای آنها عذاب دردناکی است ایشان شرابخواران و تکذیب کنندگان بقدر الهی و عاق والدین اند. 

6- قطع رحم
ششم از گناهان کبیره قطع رحم است حضرت صادق و حضرت رضا و حضرت جوال علیهم السلام بکبیره بودنش تصریح فرموده اند و نیز از گناهانی است که در قرآن مجید وعده آتش بر آن وارد شده و مورد لعن پروردگار عالم است و او را خاسر نامیده است. از حضرت سجاد(ع) مرویست که فرمود: از مصاحبت قاطع رحم بپرهیز که او را در سه جای قرآن ملعون یافتم. (1- سوره 2 آیه 25، 2- سوره 13 آیه 26، سوره 47 آیه 24 و 25)
بدترین اعمال نزد خدا: مردی به پیغمبر(ص) عرض کرد: کدام عمل نزد خداوند بدتر و مبغوضتر است؟ فرمود: شریک قرار دادن برای او، گفت پس از آن چیست؟ فرمود قطع رحم، گفت پس از آن چیست؟ فرمود امر به منکر و نهی از معروف.

7- الامن من مکر الله
یکی دیگر از گناهان کبیره امن از مکر الهی است. با اینکه انسان از انتقام پنهانی و ناگهانی و قهر خفی خدا ایمن و راحت ننشیند و از سرعت در انتقام ناگهانی او نیندیشد و در دل از اینکه بواسطه صدور گناه، دچار عذاب گردد، ترسی نداشته باشد.
در حدیث هایی که از حضرت صادق و حضرت کاظم و حضرت رضا و حضرت جواد (علیهم السلام) در بیان گناهان کبیره رسیده، امن از مکر الهی را از جمله کبائر شمرده اند و بکبیره بودنش تصریح فرمودند. و نیز در قرآن کریم سوره 7 آیه 97 و 98 و 99 می فرماید: «آیا مردم قریه ها و آبادیها ایمنند از اینکه عذاب ما شبانه هنگامی که در خوابند به ایشان برسد. یعنی از شبیخون قهر و انتقام الهی بجزای گناهانشان هنگامیکه در خوابند که یک نوع از مکر است باید بترسند.»
«آیا مردم قریه ها ایمنند که عذاب ما نیم روز هنگامی که سرگرم کارهای دنیوی هستند ایشان را دریابد؟ یعنی گنه کاران باید از رسیدن عذاب الهی به آنها هنگانی که در غفلت و سرگرم شهوات انسانی و کارهای دنیوی هستند بیمناک باشند.»
«مگر از مکر و تدبیر خدا ایمن شده اند پس بدانند که عذاب ناگهانی و غافلگیری خداوند ایمن نمی شوند جز زیانکاران.» 
در این سه آیه شریفه از ایمن بودن و نترسیدن از عذاب الهی نهی فرموده و در آخر آیه ایمنان از عذاب الهی را زیان کار خوانده است و لازمه آن وعده عذاب در آخرت است زیرا اهل نجات و بهشت را زیان کار نمی گویند و در قرآن مجید جر به کفار و فجار که اهل عذابند زیان کار گفته نشده است.

8- خوردن مال یتیم
هشتم از گناهان کبیره خوردن مال یتیم یعنی طفلی که به حد بلوغ نرسیده و پدرش مرده است می باشد. حضرت رسول و حضرت امیر المومنین(ع) و حضرات کاظم و رضا و جواد علیهم السلام خوردن مال یتیم را از گناهان کبیره شمرده اند و از گناهانی است که خداوند وعده آتش بر آن داده بلکه تصریح بکبیره بودن آن فرموده و می فرماید: «بدرستی که آنان که با جرأت می خورند و تلف می نمایند اموال یتیمان را از روی بیدادگری و ستم، جز این نیست که در شکم های خویش آتشی را می خورند (یعنی پر می سازند شکم های خود را بچیزی که ایشان را با آتش جهنم می کشاند) و زود باشد که در آتش افروخته شده انداخته شوند.» 
در تفسیر کبیر مذکور است که روز قیامت خورنده مال یتیم که به محشر وارد می شود، آتشی از درون او زبانه می کشد و دود از دهان و بینی و گوش و چشمش بیرون می آید، به این نشانه همه کس او را می شناسند که خورنده مال یتیم سبب تام برای داخل شدن در آتش جهنم است نه سبب نقص ضعیفه، بلکه کبیره ای است از کبائر عظیمه.

9- ربا خواری
نهم از گناهان کبیره ای که به کبیره بودنش توسط قرآن و ائمه معصومین تصریح شده است ربا است و به از جمله گناهانی است که بر آن وعده عذاب الهی داده شده است. خداوند در سوره آل عمران می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید ربا مخورید، چیزی که داده اید چند برابر باز مسازید و افزونی و زیادی مطلبید و از مخالفت خداوند بپرهیزید تا رستگار شوید و بترسید از آتشی که برای کافران آماده شده است.»  یعنی آتشی که در اصل برای کافران است شما خودتان را بواسطه خوردن ربا، سزاوار آن نکنید. در سوره البقره نیز می فرماید: «کسانی که ربا می خورند در قیامت از گورهای خود برنمی خیزند مگر مانند کسی که شیطان به سبب مس کردنش او را بیفکند.»
انحراف از عقل و شرع :یعنی خورندگان ربا و گیرندگان ربا در روز قیامت بشکل دیوانه ها از گور برمی خیزند و اهل محشر به این نشانه آنها را می شناسند و حشر ربا خواران به این صورت برای این است که در دنیا از طریق عقل و شرع منحرف شده و از مقتضای حیات انسانی که مهربانی و عدالت و کمک بیکدیگر است دور گردیدند و در حقیقت رباخواران در همین دنیا مجنون و ممسوس شیطان و متحرک بحرکت اویند.

10- زنا و لواط
دهم از گناهانی که به کبیره بودنش تصریح شده زنا و لواط است چنانچه حضرت صادق(ع) و حضرت کاظم(ع) و حضرت رضا(ع) و حضرت جواد(ع) فرموده اند و برای کبیره بودنش به آیه 68 از سوره فرقان متمسک شده که می فرمایند: «از جمله صفات بندگان خدا آنست که نپرسند و نخوانند با خدای بحق خدای دیگری را(یعنی مشرک نباشند) و آن نفسی که خدا کشتنش را حرام فرموده نکشند و زنا نکنند، و کسی که اینها را بجا آورد (شرک، قتل، زنا) برسد و ببیند جزای خود را که شکنجه اش در روز قیامت دوچندان است و همیشه بخواری در آتش است.» 
معانی اثام وغی :و در منهج است که «اثاماً» در این آیه شریفه، نام یک وادی در دوزخ است که زنا کاران را در آن عقوبت می کنند و گفته اند چیزی است که سیلان کند از اجسام دوزخیان مانند چرک و خون. و در روایات آمده است که: اثام در این آیه وغی در آیه دیگر[6] در چاه در دوزخ است که اگر سنگی را از کنارش رها کنند در مدت هفتاد سال بقعر آن می رسد. در سوره بنی اسرائیل می فرماید: «و نزدیک زنا مشوید و گرد آن نگردید بدرستیکه آن خصلتی زشت و کاری فجیع و بد راهی است. زیرا که زنا سبب قطع نسبها و هیجان فتنه ها و باطل کردن مواریث و صله رحم و حقوق پدران بر فرزندان و حقوق فرزندان بر پدران است. از امام صادق (ع) مرویست که: «حرمت لواط از زنا بیشتر است، بدرستیکه خداوند قومی را برای عمل لواط هلاک فرمود(قوم لوط) ولی کسی را برای زنا هلاک نفرمود. از رسول اکرم(ص) مرویستکه فرمود: کسی که با پسری جمع شود روز قیامت جنب وارد محشور می شود و آب دنیا او را پاک نمی کند و خشم خدا بر اوست و او را لعنت فرموده، دوزخ را برایش آماده می فرماید و بد جایگاهی است. سپس فرمود هر گاه کسی لواط کند، عرض خدا بلرزه در آید و خداوند او را لعنت و غضب فرموده و جهنم را برایش آماده می فرماید و ملوط (مفعول) را در کنار جنهم نگه می دارند تا خلایق از حساب فارغ شوند، پس او را در جهنم می اندازند و در طبقات دوزخ همیشه معذب خواهد بود. 
عذابهای قوم لوط بر ظالمین : در قرآن مجید سه نوع عذاب برای قوم لوط بیان فرموده: صحیحه، باریدن سنگ عذاب برا آنها، زیر و رو شدن شهرهای آنها. بعد می فرماید: عذابی که بر قوم لوط نازل شد از ظلم کنندگان دور نیست. و این تهدید سختی است به کسانیکه عمل آنها را مرتکب شوند.

11- قذف
دوازدهمین از گناهان کبیره قذف است و آن نسبت زنا یا لواط به زن یا مرد مسلمان پاکدامن دادن است. در احادیث از ائمه معصومن و رسول اکرم(ص) به کبیره بودنش و وعده عذاب آن اشاره شده است. کسانی که بزنان و مردان پاکدامن نسبت زنا می دهند در دنیا مطرود و ملعون و مردود بندگان و در آخرت ملعون مورد غضب پروردگارند یا اینکه در دنیا به عقوبت حد و رد شهادت و در آخرت به انواع و اقسام عذابها مبتلا خواهند بود. اینان را در آخرت شکنجه بزرگی است در روزی که زبانشان و دست و پایشان بر آنچه کرده اند گواهی دهند.

12- قمار
سیزدهمین از گناهان کبیره که به کبیره بودنش تصریح شده قمار است  چنانچه خداوند متعال در سوره البقره می فرماید: «حکم می و قمار را از تو می پرسند بگو در هر دو گناه بزرگی است.» و تعبیر بگناه بزرگ در قرآن مجید تنها در باره شراب و قمار است. از حضرت صادق(ع) است که خداوند در ماه مبارک رمضان می آمرزد مگر سه طایفه را: شرابخوار، قمار باز و کسی که با مسلمانی کینه ورزی نماید و دشمنی کند. از شواهد کبیره بودن قمار این است که خداوند در قرآن آنرا همراه با بت سازی و شراب ذکر فرموده است.
میسر چیسن و از لام کدام است؟
میسر هر قسم قمار را شامل می شود و از کلمه «یسر» به معنی آسانی گرفته شده، چون قمار باز به آسانی و بدون رنج کسب و کار، مال مردم را بچنگ می آورد.

13- پیمان شکنی
از گناهان کبیره ای که به کبیره بودن آن تصریح شده است و بین مردم نیز رایج است، شکستن پیمان و وفا نکردن به عهد است چنانچه در صحیحه حضرت عبدالعظیم ذکر شد و حضرت صادق(ع) برای کبیره بودنش به آیه 25 از سوره عهد استشهاد می فرماید: «کسانی که پیمان خدای را پس از بسته شدنش می گسلند و می بُرند آنچه خداوند امر به پیوند فرموده و در زمین فساد می کنند برای ایشان دوری از رحمت خداست و برایشان سرای بدی است که دوزخ است.»
بالجمله بدترین موجودات روی زمین کسانی هستند که از باز خواست خدا نمی ترسند و در پیمان شکنی بی باکند مانند یهود بنی قریظه که با رسول خدا (ص) عهد کردند که خیانت نکنند و ضرری نرسانند و دشمنان آن حضرت را یاری نکنند و در عوض در دین خود ثابت و در امان مسلمنان باشند و چون چند مرتبه نقض عهد کردند پس خداوند در آین آیات(سوره 3 آیات 70 و 71) امر فرموده با آنها قتال کنند.
امیر المؤمنین (ع) می فرماید: «پیمان شکنی موجب خشم خدا و مردم است و خداوند می فرماید خشم خدا بزرگ است در اینکه می گویید آنچه را بجا نمی آورید.»

14- خیانت به امانت
از گناهانی که در نص معتبر به کبیره بودنش تصریح شده غلول یعنی خیانت است چنانچه در صحیحه عبدالعظیم(ع) از حضرت جواد و همچنین حضرت رضا و حضرت کاظم و حضرت صادق علیه السلام است. بعضی از اهل لغت گفته اند غلول خیانت در مالی است که از کفار گرفته اند و بتصرف مسلمانان آمده ولی هنوز قسمت نکرده اند بعضی دیگر گفته اند غلول مطلق خیانت است و از آنجمله است خیانت در غنیمت پیش از تقسیم: دلیل اینکه خیانت بطور کلی حرام است روایت فضل بن شاذان از حضرت رضا(ع) است و در آن بجای کلمه غلول فرموده «و الخیانة» یعنی از جمله گناهان کبیره خیانت است.[16] و همچنین در روایت اعمش از حضرت صادق(ع) فرومده است «و الخیانة».
وعده عذاب در قرآن : و نیز گناهی است از که در قرآن مجید و روایات معتبره بر آن وعده عذاب داده شده و می فرماید: «هر کس خیانت کند روز قیامت با خیانت خود همراه است و همه در آنروز بجزای عملشان می رسند و به هیچ کس ستم نمی شود. آیا کسی که در طریق رضایت و خشنودی خدا گام بر می دارد مانند کسی است که مشمول خشم خداست و جایگاهش دوزخ است و بد جایگاهی است.
در سوره تحریم می فرماید: «زن نوح و زن لوط با آن دو خیانت کردند پس ایشان از آن دو زن چیزی را از عذاب خداوند دفع نکردند و به آنها گفته شد با آتش درآیید همراه داخل شوندگان.»
سوگند دروغ، گواهی دروغ، گواهی ندادن، دزدی، کم فروشی، اشتغال بملاهی(آلات موسیقی) و غناء نیز همه توسط ائمه اطهار و قرآن کریم از جمله گناهان کبیره ذکر و از آنان نهی شده است.

منبع : http://www.ghadir.ca/