تـلـاش کنـیـم بـرای گـمـنـامـی
الهی نصیرمان باش تا بصیر گردیم، بصیرمان کن تا از مسیر بر نگردیم و آزادمان کن تا اسیر نگردیم
تـلـاش کنـیـم بـرای گـمـنـامـی
الهی نصیرمان باش تا بصیر گردیم، بصیرمان کن تا از مسیر بر نگردیم و آزادمان کن تا اسیر نگردیم
آیا عمر بن خطاب، آرزوى فضائل امیرمؤمنان علیه السلام را داشته است؟
این روایت را احمد بن حنبل و دیگر بزرگان اهل سنت با تعبیرات مختلف و سند‌هاى متعدد نقل کرده‌اند که سند روایت احمد بن حنبل و طحاوى معتبر است:
1123 (978)- [1123] حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ طَیْفُورٍ، قثنا قُتَیْبَةُ، نا یَعْقُوبُ، عَنْ سُهَیْلِ بْنِ أَبِی صَالِحٍ، عَنْ أَبِیهِ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ، قَالَ:
«لَقَدْ أُوتِیَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثَلاثًا، لأَنْ أَکُونَ أُوتِیتُهَا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ إِعْطَاءِ حُمْرِ النَّعَمِ جِوَارُ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِی الْمَسْجِدِ، وَالرَّایَةُ یَوْمَ خَیْبَرَ، وَالثَّالِثَةُ نَسِیَهَا سُهَیْلٌ»
عمر بن خطاب گفت: به على بن أبى طالب (علیه السلام) سه ویژگى داده شده است که اگر من آن‌ها را داشتم، از داشتن شترهاى سرخ مو بهتر بود: همسایه‌گى رسول خدا در مسجد، دادن پرچم در روز خیبر. سومى را سهیل فراموش کرد.
الشیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، فضائل الصحابة، ج 2 ص 659، تحقیق د. وصی الله محمد عباس، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1403هـ – 1983م؛
الطحاوی الحنفی، ابوجعفر أحمد بن محمد بن سلامة (متوفاى321هـ)، شرح مشکل الآثار، ج 9 ص 182ـ 183، تحقیق شعیب الأرنؤوط، ناشر: مؤسسة الرسالة - لبنان/ بیروت، الطبعة: الأولى، 1408هـ - 1987م.
.:.قتیبة بن سعید بن جمیل:
از روات بخارى و مسلم:
قتیبة بن سعید بن جمیل بفتح الجیم بن طریف الثقفی أبو رجاء البغلانی... ثقة ثبت من العاشرة مات سنة أربعین عن تسعین سنة ع
العسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل (متوفاى852هـ)، تقریب التهذیب، ج1 ص454، رقم: 5522
، تحقیق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشید - سوریا، الطبعة: الأولى، 1406 - 1986.
.:.یعقوب بن عبد الرحمن:
از روات بخارى و مسلم:
یعقوب بن عبد الرحمن بن محمد بن عبد الله بن عبد القاری بتشدید التحتانیة المدنی نزیل الإسکندریة حلیف بنی زهرة ثقة من الثامنة مات سنة إحدى وثمانین خ م د ت س
تقریب التهذیب ج1 ص608، رقم: 7824
.:.سهیل بن ذکوان:
از روات بخارى و مسلم:
151 سهیل بن أبی صالح ذکوان السمان ع أحد العلماء الثقات وغیره أقوى منه وقد روى عنه مالک قال البخاری سمعت علیا یقول کان قد مات له أخ فوجد علیه فنسی کثیرا من حدیثه قال الحاکم قد یجد المتبحر فی الصنعة ما ذکره علی أخرجه مسلم فی الأصول وفی الشواهد
الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاى 748 هـ)، ذکر أسماء من تکلم فیه وهو موثق، ج1 ص96، تحقیق: محمد شکور أمریر المیادینی، ناشر: مکتبة المنار - الزرقاء، الطبعة: الأولى، 1406هـ..:.ذکوان أبو صالح:
از روات بخارى و مسلم:
ذکوان أبو صالح السمان الزیات المدنی ثقة ثبت وکان یجلب الزیت إلى الکوفة من الثالثة مات سنة إحدى ومائة ع
تقریب التهذیب ج1 ص203، رقم: 1841
در نتیجه، سند این روایت صحیح است و هیچ اشکالى در آن نیست.
در این روایت، آمده بود که سهیل، فضیلت سوم را فراموش کرده است؛ ولى همین روایت با سند دیگر از او نقل شده که فضیلت سوم را نیز بازگو کرده است و آن ازدواج امیرمؤمنان علیه السلام با صدیقه طاهره سلام الله علیها است.
طحاوى در شرح مشکل الآثار مى‌نویسد:
(3047)- [3551 ] کَمَا قَدْ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ مَرْزُوقٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ أَسْلَمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُهَیْلُ بْنُ أَبِی صَالِحٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قال عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ: " لَقَدْ أُعْطِیَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ خِصَالا، لأَنْ یَکُونَ فِیَّ خَصْلَةٌ مِنْهَا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْطَى حُمْرَ النَّعَمِ ".
قَالُوا: وَمَا هُنَّ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: " تَزَوَّجَ فَاطِمَةَ ابْنَةَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) وَسُکْنَاهُ الْمَسْجِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) یَحِلُّ لَهُ فِیهِ مَا یَحِلُّ لِرَسُولِ اللَّهِ (ص) وَالرَّایَةُ یَوْمَ خَیْبَرَ ".
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ: وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الَّذِی عَادَ إِلَیْهِ هَذَا الْحَدِیثُ، إِنْ یَکُنْ هُوَ الْمَخْرَمِیَّ، فَهُوَ مِمَّنْ یُحْمَدُ فِی حَدِیثِهِ، وَإِنْ یَکُنْ هُوَ ابْنَ نَجِیحٍ أَبُو عَلِیِّ ابْنَ الْمَدِینِیِّ، فَإِنَّ حَدِیثَهُ لَیْسَ کَحَدِیثِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْمَخْرَمِیِّ، وَلَکِنَّهُ لَیْسَ بِسَاقِطٍ، قَدْ حَدَّثَ النَّاسُ عَنْهُ، وَأَحَدُ مَنْ حَدَّثَ عَنْهُ ابْنُهُ، وَهُوَ إِمَامُ أَهْلِ الْحَدِیثِ.
ابوهریره از عمر بن خطاب نقل کرده است که گفت: على بن أبى طالب(ع) ویژگى‌هاى دارد که اگر من یکى از آن‌ها را داشتم براى من بهتر از آن بود که شتران سرخ مو داشته باشم. سؤال کردند: آن ویژگى‌ها کدامند؟ عمر گفت: ازدواج با دختر رسول خدا (ص)؛ سکونت با رسول خدا در مسجد و حلال بودن هر آن چه که براى رسول خدا (ص) حلال بود؛ دادن پرچم به دست على (ع) در روز خیبر.
ابو جعفر (نویسنده) گفت: عبد الله بن جعفرى که در سند روایت است، اگر عبد الله بن جعفر مخرمى باشد، از کسانى است که در نقل روایت، ستایش شده است؛ ولى اگر عبد الله بن جعفر بن نجیج که همان على بن مدینى است باشد، هرچند که ارزش حدیث او به اندازه حدیث عبد الله بن جعفر مخرمى نیست؛ ولى روایتش مردود نیست، مردم از از او روایت نقل کرده‌اند که یکى از آن‌ها پسر اوست که او پیشواى اهل حدیث است.
الطحاوی، أبو جعفر أحمد بن محمد بن سلامة (متوفای321هـ)، شرح مشکل الآثار، ج 9، ص 182، ح3551، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، ناشر: مؤسسة الرسالة - لبنان/ بیروت، الطبعة: الأولى، 1408هـ - 1987م.
حاکم نیشابورى بعد از نقل این روایت مى‌گوید:
هذا حدیث صحیح الإسناد ولم یخرجاه.
این روایت صحیح است؛ ولى بخارى و مسلم نقل نکرده‌اند.
الحاکم النیسابوری، محمد بن عبدالله ابوعبدالله (متوفای 405 هـ)، المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 135، ح4632، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت الطبعة: الأولی، 1411هـ - 1990م.
جلال الدین سیوطى در تاریخ الخلفاء و ابن حجر هیثمى در الصواعق المحرقة مى‌نویسند:
واخرج أبو یعلى عن أبی هریرة قال قال عمر بن الخطاب لقد أعطى على ثلاث خصال لأن تکون لی خصلة منها أحب إلی من أن أعطى حمر النعم فسئل وما هن قال تزوجه ابنته فاطمة وسکناه المسجد لا یحل لی فیه ما یحل له والرایة یوم خیبر
وروى أحمد بسند صحیح عن ابن عمر نحوه.
ابویعلى از طریق ابوهریره نقل کرده است که عمر بن خطاب گفت: به على (علیه السلام) سه ویژگى داده شده که اگر یکى از آن‌ها را داشتم، براى من از داشتن شتران سرخ مو بهتر بود. سؤال شد که آن‌ها ویژگى‌ها چه بود؟ گفت: رسول خدا (ص) او را به همسرى فاطمه دخترش درآورد، او را در مسجد جاى داد که براى او سکونت در مسجد جایز بود و براى من جایز نبود، و دادن پرچم در روز خیبر.
احمد همین روایت را به صورت دیگر از عبد الله بن عمر با سند صحیح نقل کرده است.
السیوطی، جلال الدین أبو الفضل عبد الرحمن بن أبی بکر (متوفاى911هـ)، تاریخ الخلفاء، ج 1 ص 172، تحقیق: محمد محی الدین عبد الحمید، ناشر: مطبعة السعادة - مصر، الطبعة: الأولى، 1371هـ - 1952م.
الهیثمی، ابوالعباس أحمد بن محمد بن علی ابن حجر (متوفاى973هـ)، الصواعق المحرقة علی أهل الرفض والضلال والزندقة، ج 2 ص 373، تحقیق عبد الرحمن بن عبد الله الترکی - کامل محمد الخراط، ناشر: مؤسسة الرسالة - لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ - 1997م.
